Thursday, May 1, 2014

Եղնիկները կամ Եղջերուներ





Եղջերուները կազմում են երկկճղակավոր կաթնասունների մեծ ընտանիքը:
Եղջերուների ընտանիքը բաժանվում է 4 ենթաընտանիքի՝ մունջակներ, ջրային, իսկական և ամերիկյան եղջերուներ: Իսկական եղջերուներից են որմզդեղները, մշկայծյամները, ազնըվացեղ և բծավոր եղջերուները, եղնիկը, մարալը: Հայտնի է մոտ 40 տեսակ՝ տարածված Եվրոպայում, Ասիայում, Հյուսիսային Աֆրիկայում, Ամերիկայում: ՀՀ անտառային գոտում կան այծյամներ, ազնիվ և բծավոր եղջերուներ:
ՀՀ-ում ազնիվ եղջերուն կլիմայավարժեցվել է «Խոսրովի անտառ» արգելոցում (1970 թ.), ապա տեղափոխվել «Դիլիջան» ազգային պարկ, որտեղ արագ հարմարվել է տեղանքի պայմաններին: Որսն արգլված է:

Եղջերուների մարմնի երկարությունը մոտ 200 սմ է, կենդանի զանգվածը՝ 100–300 կգ: Ունեն երկար ոտքեր, կարճ պոչ, երկար ու շարժուն ականջներ: Արուները (հյուսիսային եղջերուների՝ նաև էգերը) ունեն ճյուղավորված եղջյուրներ, որոնք ամեն տարի փոխարինվում են նորերով: Եղջերուների գունավորումը հաճախ շիկակարմիր է կամ գորշ, մատղաշները (երբեմն` նաև հասունները) բծավոր են: Ապրում են անտառներում, անտառատափաստաններում, տունդրայում, անտառատունդրայում՝ փոքր խմբերով: Իսկ հյուսիսային եղջերուներն աշնանը և ձմռանը մեծ հոտեր են կազմում ու անցնում հարյուրավոր կիլոմետրեր: Սնվում են ճյուղերով, տերևներով, խոտերով, մամուռներով, քարաքոսերով: Ձմռանը կերը փորելով հանում են ձյան տակից: Ունենում են 1–2 ձագ: Որսի և արդյունագործական կենդանիներ են. գնահատվում են տաքմորթին, ամուր կաշին և համեղ միսը: Ասիայի, Եվրոպայի և Ամերիկայի հյուսիսային շրջաններում զբաղվում են եղջերուների բուծմամբ: Առանձնահատուկ է հյուսիսային եղջերուների բուրդը: Մազաթելի հաստ միջուկը լցված է օդով, իսկ օդը լավ է պահպանում մարմնի ջերմությունը: Բուրդը նաև փրկագոտի է. հյուսիսային եղջերուները հեշտությամբ լողում են, որովհետև մազաթելերը սնամեջ են: Հյուսիսային ժողովուրդների համար եղջերուները փոխարինում են թե՜ ոչխարին, թե՜ կովին և թե՜ ձիուն:
 Հարբած եղջերուների «հանցախումբն» այցելել է շվեդին



Սովորաբար հասարակական կարգը խախտում են ալկոհոլի ազդեցության տակ գտնվող անձինք: Սակայն Շվեդիայում սկսել են խուլիգանություն անել հարբած կենդանիները, մասնավորապես՝ եղջերուներն ու դրանց սերունդները:
Չորս եղջերուներ և մի փոքր եղնիկ մտել են Ստոկհոլմի արվարձանում գտնվող տան այգին: Այնտեղ կենդանիները խոտերին թափված փտած խնձորներն են կերել, ինչի պատճառով հարբել են և սկսել են անկարգություններ անել:
Այդ պահին տուն է վերադարձել տանտերը և փորձել է մեքենան տանը մոտեցնել: Սակայն հարբած «հանցախումբը» փակել է նրա ճանապարհը: Հասկանալով, որ միայնակ չի կարող հաղթել հարբած եղջերուներին, շվեդը որոշել է ոստիկաններին օգնության կանչել: Սակայն ոստիկանները չեն հասցրել վռնդել եղջերուներին, մինչև նրանց ժամանելը կենդանիներն իրենք են հեռացել:
Ոստիկանության ներկայացուցիչները հայտարարել են, որ տղամարդն իրավապահներին կանչելով՝ ճիշտ է վարվել, քանի որ հարբած կենդանիներն իրենցից մեծ վտանգ են ներկայացնում:
Ինչպես նշում է բրիտանական Mirror տաբլոիդը, աշնան գալու հետ ոստիկաններն ավելի ու ավելի հաճախ են հարբած կենդանիների վերաբերյալ բողոքներ ընդունում։ Քանի որ մարդիկ չեն հավաքում թափված խնձորները, դրանք ուտելով՝ կենդանիները հարբում են:

Եղնիկները կամ եղջերուները հնուց ի վեր խորհրդանշել են ազնվականություն և բարություն, գեղեցկություն և մաքրություն: Շատ ժողովուրդներ են եղնիկներին դարձրել իրենց առասպելների ու հեքիաթների հերոս, իսկ աշխարհի լավագույն մուլտիպլիկատորների շնորհիվ նրանք հայտնվում են նաև մեր սիրելի մուլտֆիլմերում:

                                 

No comments:

Post a Comment